بسیاری از افراد برای مقابله با بیخوابی، سردردهای جزئی، ناراحتی های گوارشی و... بدون درنگ دست به خوددرمانی زده و خودسرانه به سراغ مصرف دارو می روند. متاسفانه اکثر داروها در اثر مصرف نامتعارف و خودسرانه، عوارض جانبی قابل توجهی از قبیل مشکلات کبدی، مشکلات کلیوی، شکنندگی استخوان ها و ... را موجب می گردند.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از تبیان، گفتگویی با خانم دکتر مریم بهاری ساروی، پزشک داروساز در خصوص عوارض داروهای پرمصرف انجام داده ایم که در ادامه مطالعه می کنید.
قرص های خواب آور یکی از دسته داروهای پرمصرفی است که اکثر مردم به صورت خودسرانه به سراغ آنها می روند. این داروها چه مشکلاتی ایجاد می کنند؟
اکثر مردم برای داشتن خوابی راحت از این داروها استفاده می کنند، غافل از اینکه احتمال به هم خوردن تعادل و حتی زمین خوردن در طول روز را افزایش می دهند. اخیرا محققان انگلیسی به این نتیجه رسیده اند که مصرف قرص های خواب آور با افزایش خطر زمین خوردن سبب ایجاد شکستگی های استخوانی می شوند.
قرص های خوابی مانند دیازپام و زولپیدم بیشترین عوارض را در افزایش خطر زمین خوردن دارند. چون این قرص ها در طول روز نیز خواب آلودگی ایجاد کرده و بالطبع خطر افتادن را افزایش می دهند. توصیه می شود که این داروها بدون تجویز و صلاحدید پزشک مصرف نشوند.
مسکن ها نیز جزو داروهای پرمصرف محسوب می شوند. آیا مصرف بی رویه و خودسرانه این داروها نیز عوارضی دارد؟
بله. اکثر مردم عادت دارند برای تسکین سردرد، علائم ناشی از سرماخوردگی و تب و به طور کلی برای مقابله با ناخوشی های روزمره یا بیماری های فصل سرما به سراغ مسکن ها بروند. یکی از پرمصرف ترین مسکن ها نیز پاراستامول یا همان استامینوفن است. درست است که این دارو بدون نسخه به فروش می رسد، اما این مسئله به معنای بی خطر بودن آن نیست.
به طور کلی استفاده بی رویه و خودسرانه از داروهای مسکن در دراز مدت باعث بروز مشکلات کبدی می شود. در واقع مصرف بیش از 4 گرم استامینوفن خطرناک است. لزومی ندارد برای برطرف کردن سردرد و دردهای جزئی روزمره به سراغ مصرف قرص مسکن رفت. در صورت احساس نیاز مداوم به داروی مسکن ، حتما باید با پزشک مشورت کرد.
در خصوص داروهای گوارشی که از دیگر انواع داروهای پرمصرف است نیز توضیح دهید. این داروها به کدام ارگان از بدن بیشترین آسیب را می رسانند؟
به طور کلی داروهای گوارشی برای درمان زخم یا ورم معده یا ریفلاکس معده (بالا آمدن اسید معده) و همچنین زخم یا ورم اثنی عشر (دوازدهه) تجویز می شوند. مهارکننده های پمپ پورتون یا ppi ها بدون خطر و عارضه نیستند، چون خطر آسیب به کلیه ها را بالا می برند. در بین این داروها شربت معده یا همان Al mgs پرمصرف ترین و البته پرعارضه ترین داروها است.
استاتین ها برای کنترل میزان کلسترول بد و کاهش خطر سکته قلبی مصرف می شوند. با این حال محققان ژاپنی به این نتیجه رسیده اند که مصرف استاتین ها ممکن است نتیجه عکس بگذارد و به جای اینکه مفید باشد، مضر عمل کند
نتایج پژوهش ها نشان می دهند که خطر بروز نارسایی کلیوی در بین افرادی که ppi مصرف می کنند به میزان 20 تا 50 درصد بیشتر از افرادی است که مصرف کننده این داروها محسوب نمی شوند. بدون شک نمی توان مصرف این قبیل داروها را ممنوع کرد، چون مصرف آنها با تجویز پزشک و به میزان لازم برای بسیاری از افراد موثر است. نکته مهم هوشیاری مردم و پزشکان است که بدون دلیل اقدام به تجویز و مصرف خودسرانه این قبیل داروها نکنند. البته افرادی که این داروها را مصرف می کنند نیز نباید بدون مشورت با پزشک خود اقدام به قطع مصرف دارو کنند.
خیلی از افرادی که دچار بیماری های قلبی هستند باید داروهای خاص خود را مصرف کنند. آیا این داروها روی مغز تاثیر منفی می گذارند؟
یکی از داروهای پرمصرف بین بیماران قلبی ، وارفارین است. این دارو در صورت بروز آتریال فیبریلیشن (فیبریلاسیون دهلیزی) که نوعی اختلال ریتم قلب است و نیز برای پیشگیری از سکته ها تجویز می شود. متاسفانه این دارو نیز خطر ابتلا به آلزایمر را افزایش می دهد. محققان آمریکایی روی حدود ده هزار بیمار تحت درمان با وارفارین مطالعاتی انجام دادند و بعد از 7 سال بررسی مشاهده کردند که حدود 5 درصد این بیماران دچار آلزایمر شدند. البته این دارو بدون تجویز پزشک مصرف نمی شود و بیماران نیز نباید بدون دستور پزشک، دارو را قطع کنند.
استاتین ها یا همان ضدچربی ها چطور؟ گفته می شود این داروها خطر سکته قلبی را افزایش می دهند.
در سال های اخیر در خصوص استاتین ها بررسی های زیادی انجام گرفته است. این داروها برای کنترل میزان کلسترول بد خون ( LDL) و کاهش خطر سکته قلبی تجویز و مصرف می شوند. با این حال محققان ژاپنی به این نتیجه رسیده اند که مصرف استاتین ها ممکن است نتیجه عکس بگذارد و به جای اینکه مفید باشد، مضر عمل کند.
در واقع بررسی ها نشان داده است که استاتین ها باعث بلوکه شدن اثر ویتامین K می شوند. در حالیکه این ویتامین مانع از رسوب املاح آهکی در نسوج آلی می شود و در واقع از یکی از عوامل سکته قلبی پیشگیری می کند. توصیه می کنیم از مصرف خودسرانه این قرص ها و همچنین قطع مصرف آنها بدون نظر پزشک خودداری شود.
در خصوص داروهای دیگری که باعث ایجاد عوارض جدی می شود بیشتر توضیح دهید.
به طور کلی نباید هیچ دارویی بدون نظر پزشک مصرف یا قطع شود. ساده ترین داروها نیز ممکن است عوارض جدی برای هر فرد ، ایجاد نمایند. لذا اگر هر فردی به دلیل مصرف داروی خاصی دچار عوارض آن می شود، باید در این خصوص با پزشک مشورت کند. بدون شک پزشک نسبت به تعویض یا تغییر دوز دارو اقدامات لازم را انجام خواهد داد.
