«احداث مدرن‌ترين كارخانه انسولين خاورميانه در ايران»؛ اين خبر روز گذشته در حالي روي خروجي رسانه‌ها قرار گرفت كه چند روزي مي‌شود با تصميم تازه سازمان بيمه سلامت ايرانيان بيماران ديابتي در صف‌هاي طولاني و با حال و روز بد پشت درهاي سه داروخانه پايتخت در به در تأييد نسخه براي دريافت نياز روزانه‌شان به تزريق انسولين هستند...
به گزارش سلامت نیوز، روزنامه جوان در ادامه نوشت: تصميمي كه در پي آن هر شش ماه يكبار، پزشكان متخصص داخلي يا فوق‌تخصص غدد با بررسي آزمايشات بيماران بايد نياز آنهارا به انسولين تأييد كنند. دليل اين تصميم هم جلوگيري از سوء‌استفاده‌ها عنوان شده در حالي كه رئيس انجمن ديابت كشور معتقد است در حال حاضر بازار سياهي براي داروي انسولين وجود ندارد، اما در پي اين تصميم اشتباه ممكن است چنين بازار سياهي درست شود.
در حالي كه چندي است با سرمايه‌گذاري شركت دارويي در حوزه توليد انسولين قرار است به جاي واردات داروهاي مورد نياز بيماران ديابتي، ايران به جمع كشورهاي صادركننده داروهاي جديد مورد نياز اين بيماران در سطح منطقه تبديل شود، چند روزي مي‌شود كه بيماران ديابتي كشورمان با مشكل جدي براي تأمين انسولين مورد نيازشان مواجه شده‌اند. كافي است تا به داروخانه‌هاي هلال احمر و 13 آبان سري بزنيد تا با صفي طولاني از بيماران ديابتي مواجه شويد كه كلافه در صفي طولاني منتظرند تا نماينده بيمه نسخه‌شان را تأييد كند و اكسير سلامت و ادامه زندگي را كه براي آنها نام ديگر انسولين است، در اختيارشان قرار دهند. اين صف طولاني و فرايند پيچيده كه حتي اطلاع‌رساني مناسبي هم درباره آن صورت نگرفته، تلخي مرض شيرين را در كام بيماران دوچندان كرده است.
عواقب يك تصميم
ماجرا به تصميم تازه سازمان بيمه سلامت باز مي‌گردد. دكتر حنان حاج محمودي، مدير كل دفتر مديريت خدمات بيمه سلامت تخصصي و فوق تخصصي سازمان بيمه سلامت ايران درباره اين تصميم اينگونه توضيح مي‌دهد: در راستاي مديريت منابع و بهينه‌سازي هزينه‌هاي دارويي، سازمان بيمه سلامت ايران بر اساس نتايج بررسي گزارشات هزينه‌اي و سوابق مصرف داروي بيمه‌شدگان تعدادي از داروهاي پر هزينه و پرمصرف را از تاريخ ۱/۹/۹۵ مشمول تشكيل پرونده (كنترل مدارك بيماري و ثبت در پرونده بيمه شده توسط نمايندگان بيمه) كرد كه داروهاي انسولين‌هاي قلمي نيز شامل اين داروها است.
به گفته وي از آنجا كه شواهد متعددي از درمان بيماران ديابتي با انسولين قلمي بدون انديكاسيون مشاهده شده است و نيز موارد متعدد سوء استفاده از اين دارو در سطح كشور به علت قيمت بالاي آن وجود دارد كه بعضاً پزشكان عمومي براي بيماران غير ديابتي انسولين قلمي را تجويز كرده‌اند، همچنين با توجه به اهميت و حساسيت تعيين ميزان مصرف انسولين‌هاي قلمي بر حسب شدت بيماري، به منظور جلوگيري از بروز عوارض ناشي از تنظيم نشدن دوز انسولين و تجويز غير‌ضروري آن كه هزينه‌هاي زيادي براي سازمان‌هاي بيمه گر به همراه دارد، شروع مصرف و كنترل دوز در فواصل هر شش ماه يكبار، بر عهده پزشكان متخصص داخلي يا فوق تخصص غدد است كه با بررسي آزمايشات بيماران، پزشكان عمومي مي‌توانند در اين فواصل زماني نسبت به تجويز دارو و ارائه خدمت به بيماران ديابتي اقدام كنند.
اين در حالي است كه تصميم بيمه سلامت موجب شده تا صف طويلي از بيماران ديابتي در مقابل داروخانه‌هاي هلال احمر و 13 آبان شكل بگيرد و مبتلايان به مرض قند مجبور شوند از نقاط دور و نزديك خودشان را به اين دو داروخانه برسانند در حالي كه قبلاً مي‌توانستند انسولين خود را از داروخانه‌ها در سطح شهر تهيه كنند.
دردسري تازه براي بيماران و پزشكان
دكتر كامران نيكو سخن، مدير عامل انجمن ديابت ايران درباره اين ماجرا و مشكلاتي كه در پي آن براي بيماران ديابتي به‌وجود آمده به «جوان» مي‌گويد: بيمه سلامت ايرانيان تصميم گرفته تا قلم‌هاي انسولين را كه قبلاً پزشكان عمومي هم مي‌توانستند براي بيماران تجويز كنند به صورت شش ماهه و با تأييد متخصص داخلي يا فوق تخصص غدد و در صورت تأييد نماينده بيمه كه تنها در سه داروخانه در تهران حضور دارند، با وارد شدن نام بيمار در فهرست بيمه به او بدهند. اين فرآيند اما شش ماه بعد دوباره بايد تكرار شود و بيماران بايد دوباره تأييديه بگيرند كه اين مسئله هم براي بيماران و هم براي پزشكان دردسرساز شده است. به گفته وي از يك سو پيچيدن نسخه انسولين فقط به سه داروخانه در تهران محدود شده و از سوي ديگر بيماران ناگزيرند نسخه‌اي را كه تاكنون توسط پزشك عمومي هم تجويز مي‌شد، حالا با مراجعه به فوق تخصص غدد يا متخصص داخلي تجديد كنند. نيكو سخن تصريح مي‌كند: طي روزهاي اخير روزي 10 بيمار به خود من مراجعه مي‌كنند فقط براي اينكه نسخه‌شان تأييد شود. وي مي‌افزايد: ما طي مراحلي در انجمن، تجويز انسولين را به عهده پزشكان عمومي گذاشتيم، اما با اين تصميم بيماران ناچارند به پزشكان متخصص و فوق تخصص مراجعه كنند.
زمينه‌سازي براي درست شدن بازارسياه انسولين
مدير عامل انجمن ديابت ايران در پاسخ به اين سؤال كه آيا تخلفاني درباره داروي انسولين انجام مي‌شد يا اين دارو بازار سياه داشت، مي‌گويد: انسولين دارويي است كه بيماران بايد دوز مشخصي از آن را مصرف كنند و هيچ تخلفي در حوزه اين دارو صورت نمي‌گيرد و تاكنون هم بازار سياهي نداشته اما با اين تصميمات اشتباه ممكن است براي اين دارو بازار سياه درست شود. نيكو سخن همچنين در پاسخ به اين سؤال كه آيا ممكن است نياز بيمار به انسولين پس از يك دوره شش ماهه مصرف رفع شود، تصريح مي‌كند: خير چنين چيزي غير ممكن است. تأييد تجويز انسولين براي بار اول شايد منطقي باشد، اما براي بيماري كه 20 سال انسولين مي‌زند، اين كار معنايي ندارد. بنا به تأكيد وي با علم امروز امكان ندارد بيماري كه ديابت مي‌گيرد، درمان شود و مرض قندي‌ها بايد تا آخر عمر انسولين مصرف كنند. به باور اين پزشك متخصص در فرم‌هاي تأييد نسخه سؤال شده «بيمار بايد چند وقت انسولين بزند؟» در حالي كه اين بي‌معني‌ترين سؤال ممكن است. وي درباره اختلاف قيمت انسولين در بازار آزاد و دولتي مي‌گويد: هر قلم انسولين حدود 37 هزار تومان قيمت دارد كه بيمه 90 درصد آن را مي‌پردازد.
مدير كل دفتر مديريت خدمات بيمه سلامت تخصصي و فوق تخصصي سازمان بيمه سلامت اما در برابر دردسرهاي درست شده براي بيماران و پزشكان معتقد است: سازمان بيمه سلامت ايران برنامه‌هاي مدوني براي شناسايي بيماران ديابتي در مراكز تحت پوشش پزشك خانواده، نشان‌دار كردن و تشكيل پرونده براي آنان انجام داده و نيز برنامه‌هاي پرداخت مبتني بر سرانه وزن‌دهي شده، سطح‌بندي خدمات قابل ارائه به آنها به تفكيك پزشكان عمومي و متخصص و تهيه گايدلاين را در دست اقدام دارد. به گفته حاج محمودي در خصوص مديريت درمان بيماران ديابتي با رعايت گايدلاين توسط پزشكان عمومي دوره ديده شاغل در درمانگاه‌هاي ديابت، تمهيداتي از سوي سازمان بيمه سلامت ايران در حال اتخاذ و تصميم‌گيري است.
سرگرداني بيماران
با تمام اينها تا به سرانجام رسيدن اين برنامه‌ها بيماران ديابتي ميان سه داروخانه تهران سرگردانند؛ بيماراني كه سلامتي و زندگيشان با انسولين گره خورده است.
