بیمارستان اولین مکانی است که بعد از بروز هر حادثه‌ای اهمیت پیدا می‌کند. به همین دلیل لازم است تا ظرفیت و آمادگی بیمارستان‌ها پیش از وقوع حادثه بررسی شود. پیش‌بینی و پیشگیری، آمادگی، مقابله و بازگشت به شرایط اولیه چهار فاز اصلی مدیریت بحران به شمارمی آیند و در تمام دنیا عده‌ای برای چنین موقعیت‌هایی آموزش می‌بینند تا مردم هزینه کمتری در مقابل بلایا بپردازند. شاخص ایمنی بیمارستان یک دید کلی در مورد توانایی بیمارستان‌ها و مراکز درمانی برای ادامه فعالیت در وضعیت‌های اضطراری را ارائه می‌دهد.
به گزارش سلامت نیوز، روزنامه سپید در ادامه می نویسد: این دید کلی بر اساس عوامل سازه‌ای، غیرسازه‌ای و عملکردی به دست می‌آید که شامل محیط و شبکه سرویس‌های بهداشتی متعلق به آن بیمارستان است. با تعیین شاخص و یا امتیاز ایمنی بیمارستانی، کشورها و تصمیم‌گیرندگان به یک درک کلی از توانایی بیمارستان‌ها برای پاسخ به وضعیت‌های اضطراری و حوادث جدی خواهند رسید. شاخص ایمنی بیمارستان نمی‌تواند جایگزین مطالعات هزینه‌ای و دقیق بر روی آسیب‌پذیری‌ها شود؛ اما به‌هرحال، به دلیل ارزان و آسان بودن اجرای آن، این شاخص گام ابتدایی مهمی در جهت اولویت‌بخشی سرمایه‌گذاری کشورها بر روی امنیت بیمارستان‌ها محسوب می‌شود. ایمن ساختن بیمارستان‌ها و مراکز درمانی جدید در برابر معضلات چندان پرهزینه نیست. تخمین زده شده است که به‌کارگیری معیارهای کاهش خطر در طراحی و ساخت یک بیمارستان جدید کمتر از 4 درصد هزینه کلی بیمارستان را به خود اختصاص خواهد داد. تعیین شاخص ایمنی بیمارستان روش جدیدی برای مدیریت خطرپذیری در بخش سلامت است. عوامل بسیاری، بیمارستان‌ها و مراکز درمانی را در معرض خطر قرار می‌دهند.
در شرایط عادی، مراکز درمانی در تمام روز توسط افراد بسیار آسیب‌پذیر اشغال شده و اغلب تمام ظرفیتشان پر است. در شرایط خطر، آسیب به اجزاء بیمارستان به آسیب‌پذیری بیمار افزوده و تعداد بیماران را نیز بالا می‌برد. بحران‌ها اغلب باعث کاهش تخت‌های بیمارستان شده، درحالی‌که نیاز به تخت‌ها در شرایط بحرانی افزایش می‌یابد. در ایران بر اساس آمار چهار دهه گذشته به‌طور متوسط در سال حدود ۳۰۰ حادثه طبیعی ثبت‌شده اتفاق می‌افتد و حدود ۲۹۰۰ نفر بر اثر این حوادث فوت کرده و حدود ۹۰۰۰ نفر نیز مصدوم می‌شوند. بخشی از این مصدومیت‌ها منجر به معلولیت‌های جدی می‌شوند مانند حوادثی که در زلزله ورزقان یا بم اتفاق افتاد. علاوه بر این یک‌ونیم میلیون نفر در ایران بر اثر مخاطرات طبیعی تحت تاثیر قرار می‌گیرند. ما باید به سمتی رویم که تا حد امکان حوادث و بلایا مصدومیت‌های خفیف‌تری را ایجاد کند معلولیت به‌جز دردناک بودن برای فرد جامعه را متحمل هزینه بالایی می‌کند.
اولین راهکار مقابله با خطرات اطلاع‌رسانی و آموزش همگانی است به‌طوری‌که جمعیت عمومی نسبت به این موضوع حساس شده و درعین‌حال هم باید آموزش کاربردی دریافت کند. راه دوم پیشگیری استحکام سازه‌ها است. عمده آسیب‌هایی که از حوادث و بلایا می‌بینیم مربوط به سازه‌های ما است. نمونه آن بیمارستان ورزقان بود که بیمارستان یک سال ساز و نوساز بود اما در زلزله تخریب شد. چند سالی است که ایمنی بیمارستان‌ها با ابزاری به نام FHSI ارزیابی می‌شوند. این ابزار برنامه‌ای است که وزارت بهداشت آن را طراحی و تدوین کرده و در حال حاضر به‌عنوان شاخص اعتباربخشی بیمارستان‌ها محسوب می‌شود. اخیرا در همایش پیشگیری از حوادث و بلایا اعلام شد که آمادگی عملکردی بیمارستان‌ها 41 درصد، ایمنی غیرسازه ای 47 درصد، ایمنی سازه‌ای 42 درصد و ایمنی به‌طورکلی در بحران 43 درصد است. پیرحسین کولیوند، مدیرکل پدافند غیرعامل وزارت بهداشت درباره این آمار و نحوه برخورد با بحران گفت: «بروز این حوادث بسیار تلخ است ولی اگر با نگاه فرصت به این وقایع بنگریم می‌توانیم تجربه بیشتری کسب کنیم ما باید برنامه‌ریزی دقیق و کاربردی‌تری درزمینه زیرساخت‌های عمرانی و خصوصا درمانی و بیمارستانی داشته باشیم و زیرساخت‌های بیمارستانی و آزمایشگاهی را حفظ کنیم و لازم است که مراکز درجه‌یک و حیاتی را ارزیابی کنیم و با توجه به اهمیت و کاربردی که در بیمارستان‌ها وجود دارد باید نگاه اجرایی و میدانی داشته باشیم. تا در آینده آماده‌تر با مسائل برخورد کنیم.»
دکتر پیرحسین کولیوند با باتاکید بر برنامه‌ریزی در جهت ایمن‌سازی بیمارستان‌ها و مراکز درمانی افزود: «ایمنی غیرسازه ای بیمارستان‌ها در ایران 47درصد، ایمنی سازه‌ای 42درصد، آمادگی عملکرد بیمارستان‌ها 41درصد و آمادگی بحران در بیمارستان‌ها و مراکز درمانی 43درصد است و باید خیلی تلاش کنیم که مراکزی داشته باشیم که در برابر حوادث و بلایا بتوانیم مقاوم باشیم که خدمات سلامت را خدشه‌دار نکنیم.»
وی گفت: «برای بالابردن ایمنی باید مناطق حیاتی و بیمارستانی را شناسایی کنیم و یکی از مراکز حیاتی آزمایشگاهها، درمانگاه‌ها و مراکزی که مردم در حوزه سلامت به آن نیازمند هستند، زیرا اصلی‌ترین فرض بقای انسان سلامت است.» دکتر کولیوند ادامه داد: «ساخت بیمارستان‌ها نیازمند تخصص ویژه‌ای است و متخصصین این حوزه نیز تخصص خاص‌تری نسبت به سایر همکارانشان دارند مهندسانی که مراکز درمانی و بیمارستان‌ها را می‌سازند با مهندسین سایر سازه‌های ساختمانی و پروژه‌های عمرانی بسیار متفاوت‌تر است و در ساخت سازه‌های درمانی باید همه قابلیت‌ها، دسترسی‌ها و جوانب اصولی رعایت شود و مکان‌یابی کنیم و موارد پدافندی را در تمامی سازه‌های درمانی و بیمارستانی رعایت کنیم که کمترین آسیب‌ها را متحمل شویم و مخاطرات کنترل و خطرپذیری در سازه‌ها کاهش داده شود.» در ادامه مدیرکل دفتر توسعه مدیریت منابع فیزیکی و عمرانی وزارت بهداشت اظهار کرد: «توجه به الزامات پدافندی از نکاتی است که باید به آن توجه کنیم. باید به سمتی حرکت کنیم که هر سازه‌ای که ایجاد می‌شود رویکردش پدافندی باشد و ما به این مهم به‌عنوان یک الزام نگاه می‌کنیم.»
