به گزارش خبرنگار مهر، زیست فناوری از جمله واژه‌های پر سر و صدای سال‌های اخیر است که باعث شده محققان در این حوزه تمرکز زیادی داشته باشند زیرا علاوه بر اشتغال زایی می تواند سرنوشت کشور را تغییر دهد و جایگاه آن را به نقطه مطلوبی برساند.
زیست فناوری در ایران بعد از انقلاب و خصوصا در ۱۵ سال اخیر در تجاری سازی محصولات موقعیت های خوبی در سطح منطقه و بین المللی ایجاد کرده است. در حالیکه محققان خارجی، خیلی زودتر تحقیقات خود را شروع کردند. اما با وجود اینکه تحقیقات در حوزه زیست فناوری بعد از انقلاب نمایان شد ولی پیشرفت های خوبی در راستای تولید محصول و صادرات آنها در چندین حوزه از جمله داورها پدیدار شده است.
در حال حاضر تعداد داروهای زیست فناوری موجود در بازار جهانی ۱۴۶ قلم است و از این تعداد، ۲۰ دارو در بازار ایران موجود است که ۴ دارو منوکلونال آنتی بادی و ۱۶ دارو نوترکیب هستند.
اسامی داروهای زیست فناوری تولید ایران و نیز داروهایی که در مراحل مختلف تولید (قبل از نهایی شدن) هستند همراه با موارد مصرف در جدول زیر مشهود است.
جدول داروهای زیست فناوری تولید شده در ایران
|
ردیف |
نام دارو |
موارد مصرف |
|
|
۱ |
Erythropoietin alfa |
درمان کم خونی در نارسایی مزمن کلیه |
|
|
۲ |
Erythropoietin beta |
درمان کم خونی در نارسایی مزمن کلیه |
|
|
۳ |
G-CSF |
درمان بیماران مبتلا به نوتروپنی مادرزادی کمک به درمان سرطان |
|
|
۴ |
Peg- G-CSF |
پیشگیری و درمان نوتروپنی ناشی از انجام شیمی درمانی |
|
|
۵ |
Peg-INF alfa |
درمان لوسمی، هپاتیت مزمن فعال، کارسینوم مثانه، لنفوم های غیرهوچکین، ملانوم بدخیم و کارسینوم دهانه رحم |
|
|
۶ |
INF gamma |
درمان پوکی استخوان شدید و بدخیم، کاهش عفونت در بیماری گرانولوماتوز مزمن |
|
|
۷ |
INF alfa |
درمان لوسمی، هپاتیت مزمن فعال، کارسینوم مثانه، لنفوم های غیرهوچکین، ملانوم بدخیم و کارسینوم دهانه رحم |
|
|
۸ |
INF beta- ۱b |
بهبود MS |
|
|
۹ |
INF beta- ۱a (۳۰ micro gram) |
درمان سرطان، هپاتیت ویروسی و MS |
|
|
۱۰ |
INF beta- ۱a (۴۴ micro gram) |
درمان سرطان، هپاتیت ویروسی و MS |
|
|
۱۱ |
Factor VIII |
درمان هموفیلی نوع A |
|
|
۱۲ |
Factor VII |
درمان هموفیلی A و B |
|
|
۱۳ |
Streptokinase |
درمان ترومبوز شریان های کرونری، آمبولی ریه |
|
|
۱۴ |
Teriparatide |
درمان پوکی استخوان |
|
|
۱۵ |
FSH |
درمان نازایی |
|
|
۱۶ |
Somatropin |
درمان کوتاه قدی ناشی از کمبود هورمون رشد |
|
|
۱۷ |
Rituximab |
درمان لنفومای غیر هوکچین |
|
|
۱۸ |
Trastuzumab |
درمان سرطان پستان |
|
|
۱۹ |
Etanercept |
درمان آرتریت روماتوئید، آرتریدت پسوریاتیک |
|
|
۲۰ |
Adalimumab |
درمان آرتریت روماتوئید، آرتریت پسوریاتیک، اسپوندیلیت انکیلوزان و پسوریازیس متوسط تا شدید مزمن |
|
۲۹ داروی بیو در حال تولید است
دکتر مصطفی قانعی، دبیر ستاد توسعه زیست فناوری معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و رئیس انستیتو پاستور ایران در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: ایران ۶۱ دارو را در اولویت ملی خود دارد که از این تعداد ۲۹ دارو در مراحل مختلف تولید (قبل از نهایی شدن) شرکت های دانش بنیان و در مراحل مختلف آزمایشگاهی، پایداری محصول، صنعتی، نیمه صنعتی ، مطالعاتی و تهیه پرونده دارویی هستند.
وی تاکید داشت: ۲۹ دارویی که در حال تولید است نهایتا ۵ سال دیگر به تولید خواهند رسید.
رقابت با چین و ژاپن در تولید دارو های زیست فناوری
رئیس انستیتو پاستور ایران در ادامه خاطر نشان کرد: اکنون جایگاه ما در تولید داروهای زیست فناوری در منطقه، چهارم است و ان شاء الله تا ۵ سال دیگر که این ۲۹ قلم به تولید برسد به رتبه سوم دست می یابیم.
جدول داروهای زیست فناوری در حال تولید
|
ردیف |
نام دارو |
موارد مصرف |
|
۱ |
Certolizumab pegol |
درمان آرتریت روماتئید و پسوریاتیک |
|
۲ |
Golimumab |
درمان آرتریت متوسط تا شدید پسوریازیس |
|
۳ |
Ustekinumab |
درمان پسوریازیس پلاکی |
|
۴ |
Daclizumab |
جلوگیری از رد پیوند حاد کلیه درمان لنفومای سلول T |
|
۵ |
Infliximab |
درمان آرتریت روماتوئید و بیماری کرون |
|
۶ |
Vedolizumab |
درمان بیماری کرون و کولیت اولسراتیو |
|
۷ |
Pembrolizumab |
درمان سرطان ریه |
|
۸ |
Ipilimumab |
درمان ملانوما |
|
۹ |
Toclizumab |
درمان آرتریت ایدیوپاتیک |
|
۱۰ |
Ramucirumab |
درمان سرطان ریه |
|
۱۱ |
Ado-Trastuzumab |
درمان سرطان پستان |
|
۱۲ |
Dupilumab |
درمان آسم و بیماری های آلرژیک |
|
۱۳ |
Evolocumab |
درمان کلسترول بالا |
|
۱۴ |
Atezolizumab |
درمان شایع ترین نوع سرطان مثانه با نام کارسینومای اوروتلیال |
|
۱۵ |
Ocrelizumab |
درمان MS |
|
۱۶ |
Omalizumab |
درمان آسم آلرژیک |
|
۱۷ |
Nivolumab |
درمان لنفوم هوچکین |
|
۱۸ |
Insulin Lispro |
درمان دیابت |
|
۱۹ |
Insulin glargie ۲۱A-GLY-۳۰Ba-L-ARG-۳۰Bb-L-ARG-HUMAN Insulin |
درمان دیابت |
|
۲۰ |
Insulin B۲۸ aspart ( novolog) |
درمان دیابت |
|
۲۱ |
۳B-Lysine-۲۹B-glutamic acid-human insulin |
درمان دیابت |
|
۲۲ |
Imiglucerase |
درمان بیماری گوشه تیپ I |
|
۲۳ |
Laronidase |
درمان عوارض غیرنورولوژیک بیماری موکوپلی ساکاریدوزیس تیپ I |
|
۲۴ |
Carboxypeptidase (Voraxaze) |
کاهش سطح متوترکسات در بیماران تحت شیمی درمانی |
|
۲۵ |
Pegloticase |
درمان نقرس |
|
۲۶ |
مکمل بیوسیمیلار AWGE |
درمان زخم مانند زخم بستر |
|
۲۷ |
Usteokinase |
---------- |
|
۲۸ |
Anakinra |
روماتوئید آرتریت |
|
۲۹ |
Thrombin |
انعقاد خون |
دبیر ستاد توسعه زیست فناوری معاونت علمی در ادامه به خبرنگار مهر گفت: البته ما نمی دانیم در دنیا تولید دارو در زمینه زیست فناوری چه وضعیتی دارد و چه برنامه ای دارند. همچنین نمی دانیم زمانیکه ما ۲۹ قلم دارو را به تولید رساندیم سبد دارویی آنها چقدر است، بنابراین نمی توان از الان تخمین بزنیم که دقیقا چه جایگاهی داریم.
وی با بیان اینکه اما با این حال تا ۵ سال دیگر ژاپن و چین جز رقبای ما خواهند بود، افزود: بنابراین ایران تا ۳ سال آینده با تولید ۴۹ دارو از مجموع ۱۴۶ دارو در آسیا رتبه سوم را خواهد داشت.
۱۲ دارو بلاتکلیف هستند
از آنجایی که اعلام شده لیست ۶۱ دارو تهیه شده و از این تعداد ۲۰ قلم تولید و ۲۹ قلم در حال تولید هستند، ۱۲ قلم باقی می ماند که هنوز در مرحله صفر هستند.
قانعی در خصوص مابقی داروهای زیست فناوری اظهار داشت: ۱۲ دارویی که بنا داریم به تولید برسانیم مشخص هستند و به صورت لیستی تهیه شده اند، اما هنوز هیچ شرکت دانش بنیانی اعلام نکرده که می تواند این ها را به تولید برساند.
به گفته وی، اگر شرکتی اعلام آمادگی کند که ما می توانیم دارویی که در لیست هست را تولید کنیم از آن حمایت خواهیم کرد.
به گزارش مهر، محققان می توانند پروپوزال خود را برای تولید داروهای زیست فناوری به کارگروه پزشکی ستاد توسعه زیست فناوری ارسال کنند تا در صورت تایید به صندوق زیست فناوری معرفی و از حمایت های مالی و نظارتی ستاد توسعه زیست فناوری بهره مند شوند.
